Jak stwierdził prof. Leszek Zygner, historia dzieje się zarówno w dużych ośrodkach, jak i w tych mniejszych, a różni się tylko tym, że w przypadku tych drugich mniejsza jest ilość znanych nam źródeł. Lipiny to niewielka liczebnie, zlokalizowana na uboczu wioska w gminie Glinojeck, gdzie próżno szukać tradycji przekazanej z ust do ust. Powodem jest brak ciągłości osadniczej w sensie rodowym, gdyż po II wojnie światowej nastąpiła tu całkowita wymiana ludności.

W tym zacisznym miejscu życie płynie spokojnie, choć trudno nie dostrzec zachodzących tu w ostatnich latach zmian infrastrukturalnych i społecznych. Wieś powoli traci rolniczy charakter, a na przestrzeni kilkunastu lat odeszło wielu jej najstarszych mieszkańców, pamiętających jeszcze, że przed wojną mieszkali tu w zasadzie wyłącznie Niemcy. Dziś ostatnim świadectwem ich bytności są pozostałości cmentarza ewangelickiego, który funkcjonował do 1945 roku.

Nie jest znana data powstania miejscowości, jednak najpóźniej mógł to być początek XIX wieku. Powstały jako osada leśna, kiedy przemiany własnościowe wśród okolicznych ziemian spowodowały wzrost inwestycji w nowe tereny osadnicze. Tym co wyróżnia Lipiny, jest ich drobnoszlachecki charakter oraz występowanie od niemal początku sporej grupy raczej ubogich osadników niemieckich, wywodzących się z terenu Prus Wschodnich. 

W 1815 roku na terenie parafii Glinojeck zanotowano 82 ewangelików, których znajdujemy głównie na terenie Lipin i Ościsłowa. Byli to luteranie i menonici. Jak podawał Edward Lewandowski, w 1830 roku wieś posiadała już własną karczmę, młyn wiatrowy i szkółkę ewangelicką. W 1837 roku doszło zaś w Lipinach do utworzenia filiału przasnyskiej parafii ewangelicko-augsburskiej. W połowie XIX wieku największymi skupiskami niemieckich kolonistów były wsie Lipiny, Ościsłowo, Płaciszewo i Kondrajec Szlachecki.

Za udział w powstaniu styczniowym skonfiskowano dobra niektórych mieszkańców regionu, w tym niejakiego Karola Frankowskiego z Lipin. W latach 80-tych XIX wieku we wsi mieszkało 245 osób w 29 gospodarstwach.

Cały artykuł w aktualnym numerze TC

(e-wydanie)

fot. RK