W marcu 1945 roku w Ciechanowie powstała szkoła, która przez kilka lat była lokalnym centrum sztuk plastycznych. Jej twórczynią i sercem była Apolonia Szczęsna – malarka, pedagog i organizatorka życia kulturalnego. Mimo sukcesów szkołę zamknięto w 1951 r. Dziś, 80 lat po jej powstaniu, warto przypomnieć tę historię.

Początki po wojnie

Pomysł utworzenia szkoły wyszedł od inspektora szkolnego Leopolda Stiasnego. Pierwszym kierownikiem został Henryk Zgliczyński, a po kilku miesiącach zastąpiła go Apolonia Szczęsna – absolwentka Szkoły Sztuk Pięknych im. Gersona w Warszawie.

Szkoła mieściła się najpierw przy ul. Augustiańskiej 7, później przy ul. Kościuszki 6. Nauka była bezpłatna, finansowana przez Inspektorat Szkolny i samorząd.

Program i uczniowie

Szczęsna przygotowała szczegółowy program kształcenia: martwa natura, pejzaż, rysunek postaci, teoria malarstwa, estetyka starożytna, a także zajęcia praktyczne – modelowanie w glinie, biżuteria, projektowanie wnętrz.

Pierwszy kurs rozpoczął się 15 kwietnia 1945 r. i trwał trzy miesiące. Z czasem szkoła przyjęła formułę czteroletnią. W najlepszych latach uczęszczało do niej ponad 30 uczniów – dzieci, młodzież i dorośli.

Kultura w mieście

Obok szkoły malarskiej działały kursy muzyczne. Wspólnie organizowano wieczorki artystyczne, wystawy i koncerty. Z biegiem lat szkoła stała się ważnym ośrodkiem kultury w Ciechanowie.

Prace uczniów trafiały na ogólnopolskie wystawy, m.in. do Muzeum Narodowego w Warszawie. „Trybuna Ludu” pisała w 1949 r., że szkoła odgrywa „poważną rolę w dziedzinie upowszechniania sztuk plastycznych na swoim terenie”.

Lata trudne i likwidacja

W 1950 r. pierwsi absolwenci (37 osób) ukończyli naukę i podjęli pracę jako instruktorzy świetlic. Jednak w tym samym czasie narastały problemy administracyjne i polityczne.

27 listopada 1950 r. Apolonia Szczęsna otrzymała pismo z informacją, że szkoła zostaje upaństwowiona. Pomimo petycji uczniów i interwencji kierowniczki, 28 lutego 1951 r. placówkę zlikwidowano.

Dziedzictwo Apolonii Szczęsnej

Po latach uczniowie zorganizowali wystawy wspomnieniowe, m.in. w 1987 r. w Muzeum Okręgowym w Ciechanowie. W 2025 r. Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie przypomniał dorobek Szczęsnej na dużej wystawie, pokazując jej obrazy, projekty i archiwalia.

Mimo tego w Ciechanowie historia szkoły i jej założycielki wciąż pozostaje mało znana. Nigdy też nie powstała tu już podobna placówka plastyczna.

Zapomniane dziedzictwo

Mija 80 lat od powstania Szkoły Malarskiej w Ciechanowie. Apolonia Szczęsna – nauczycielka, malarka i wychowawczyni wielu pokoleń – nadal czeka na symboliczne docenienie w swoim mieście.

Cały artykuł w papierowym wydaniu "Tygodnika Ciechanowskiego"