Słowo patriotyzm wciąż ma w Polsce wielką moc, ale jego znaczenie zmienia się z pokolenia na pokolenie. Dla jednych to pamięć o historii i bohaterach narodowych, dla innych – codzienna odpowiedzialność, uczciwa praca i troska o wspólne dobro. Coraz częściej patriotyzmu nie wyraża się już przez wielkie gesty, lecz przez małe, ciche wybory: dbałość o język, kulturę, środowisko, relacje międzyludzkie.

W czasach, gdy łatwo jest mówić o miłości do Ojczyzny, a trudniej ją mądrze okazywać, zapytaliśmy naszych czytelników, czym dla nich jest patriotyzm dziś – w wolnym kraju, w epoce globalnych wpływów i codziennych wyzwań.

Ich odpowiedzi pokazują, że patriotyzm nie mieści się w jednej definicji. To pamięć i działanie, emocja i rozsądek, przywiązanie do tradycji i otwartość na świat. To wierność językowi, kulturze, historii – ale też gotowość do dialogu i współpracy ponad podziałami.

Oto jak o współczesnym patriotyzmie mówią nasi rozmówcy.

Anna Mucha, twórca grupy „Krasiniec/Szczuki dawniej i dziś”:
- Dla mnie współczesny patriotyzm to coś znacznie więcej, niż tylko słowa, czy symbole. To codzienna postawa wynikająca z szacunku do przeszłości i odpowiedzialności za przyszłość. Staram się pamiętać o tych, którzy oddali życie za wolną Polskę, dlatego odwiedzam miejsca związane z naszą historią – Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum II Wojny Światowej, czy byłe obozy koncentracyjne. Te wizyty przypominają mi, że wolność, w której żyjemy, nie jest dana raz na zawsze. Interesuję się historią i często sięgam po książki, które pozwalają lepiej zrozumieć losy naszego narodu. Wiem jednak, że dziś coraz trudniej o prawdziwe wzorce – w mediach dominuje powierzchowność, a wartości takie jak uczciwość, odpowiedzialność i poświęcenie schodzą na dalszy plan. Dlatego uważam, że to my, rodzice i wychowawcy, musimy dbać o to, by młodsze pokolenia znały swoją historię i potrafiły czerpać z niej mądrość. Dla mnie patriotyzm to również codzienne wybory – uczciwa praca, szacunek do drugiego człowieka, dbałość o język i środowisko, troska o wspólne dobro. To także gotowość, by zrobić coś dla innych, nawet jeśli nikt tego nie zauważy. Wierzę, że prawdziwy patriota to ten, kto potrafi łączyć dumę z przeszłości z odpowiedzialnością za przyszłość. Bo miłość do ojczyzny nie polega na głośnych deklaracjach, ale na cichych, codziennych czynach, które czynią nasz kraj lepszym miejscem do życia. 
RK

Marek Boczek – ekonomista z Sochaczewa:
- Patriotyzm łączę ze współczesnością. Nie określają go wyuczone definicje. Nie historia, ani powtarzanie starych sloganów typu „bić wroga”, jak kiedyś dawno temu. Teraz patriotyzm to empatia, a może coś więcej. Otwieranie się na jednostkę, na naród, na ludzi. Wszystkich. Działanie, by było lepiej, bezpieczniej, a jak będzie trzeba, to trzeba działać tak, aby nie krzyczeć jak ptak wyrzucany z gniazda. Tak myślę i czuję. 
KB

Alicja Małkowska – malarka z Ciechanowa:
- Według mnie patriotyzm opiera się na szacunku i oddaniu dla własnej Ojczyzny, a to wiąże się z wypełnianiem obowiązków względem Ojczyzny, dbanie o jej dobro, jak również zachowanie i kultywowanie tradycji, historii i kultury narodowej. Oprócz w/w podstaw patriotyzmu powinien być zachowany szacunek i tolerancja wobec siebie i innych osób. Poza tym mamy tak piękny polski język, że nie powinniśmy ulegać modom zachodnim i nie zastępować go zachodnimi językami, jak to jest w obecnych czasach. Jesteśmy Polakami i dla prawdziwego patrioty liczy się wszystko, co pozwala zachować nasze tradycje, historię, kulturę narodową i nasz własny polski język. Jestem Polką i jako patriotka uważam, że w moim kraju wszystkie nazwy firm, obiektów, czy sklepów, powinny mieć polskie nazwy, niezależnie skąd pochodzą. Zastanawia mnie, dlaczego nasz polski język nie jest tak rozpowszechniony na całym świecie, jak np. angielski, niemiecki, francuski - czy my jesteśmy gorsi od narodów zachodnich? Odpowiedź nasuwa się sama - zachód nas nie szanuje, a dlaczego? Bo my sami się nie szanujemy, tylko zatracamy się we wszystkim, co zachodnie. To, że w szkołach uczymy się obcych języków, poznajemy obyczaje i kulturę innych nie oznacza, że musimy naśladować te narody i kultywować ich wartości, zapominając, że my też mamy swoje obyczaje i kulturę, a przede wszystkim nasz piękny język polski, którego nie musimy zastępować obcymi językami.
KB

Natalia Olszewska, Warszawa:
- Współczesny patriotyzm coraz rzadziej polega na okazywaniu uczuć do Polski poprzez symbole czy deklaracje, a coraz częściej na świadomej, odpowiedzialnej postawie wobec własnego kraju. W świecie pełnym informacji, sporów politycznych oraz społecznych, ważne staje się nie tylko to, co czujemy, ale przede wszystkim to, co wiemy i jak działamy. Patriotą nie jest ten, kto najgłośniej krzyczy o miłości do Ojczyzny, lecz ten, kto rozumie jej historię oraz aktywnie pracuje na jej lepszą przyszłość.
Kluczową wartością dla współczesnego patriotyzmu jest dokładne poznanie historii swojego kraju. Musimy wiedzieć, jak nasz naród kształtował się przez wieki, jakie błędy popełnił i jakie sukcesy odniósł. Patriotyzm oznacza, że potrafimy dostrzec zarówno cienie, jak i blaski przeszłości.
Drugim filarem nowoczesnego patriotyzmu jest skupienie się na rozwoju przyszłościowym, który stoi ponad bieżącymi podziałami politycznymi. W czasach, gdy debata publiczna często przypomina walkę plemion, prawdziwa troska o kraj polega na szukaniu rozwiązań, a nie konfliktów. Patriotyzm to umiejętność współpracy oraz zrozumienia drugiej strony bez kłótni. Myślenie o przyszłości – a nie o tym, kto ma rację w sporach partyjnych – jest obecnie jednym z najważniejszych wyrazów miłości do Ojczyzny.
I tego sobie właśnie życzę w rocznicę naszej niepodległości... Abyśmy nie przekrzykiwali się nawzajem, a pracowali nad dobrem kraju ponad podziałami, które są wykorzystywane przeciwko nam.
KO

Janina Janakakos–Szymańska – prezes SAP Ciechanów: 
- Rozdarte serce. I tak też dzieli się i na tym polega mój patriotyzm. Płynie z głębi mojego serca. Kocham Polskę bez wojen – kraj mojej mamy. Kocham też Grecję – ojczyznę mojego taty. Oboje nie żyją, ale ja wciąż nie potrafię i nie chcę rozdzielać tych dwóch światów. Patriotyzm w czasie pokoju jest trudniej wykazać, ale moim zdaniem jest to możliwe. Jak wiemy, serce ma dwie komory. Nie mówiąc w kontekście medycznym, ja czuję, że każda z nich kocha te dwa wspaniałe kraje, ze swoimi tradycjami, historią, a i teraźniejszością. I dlatego, jako osoba związana z kulturą i reprezentując środowisko senioralne, promuję (gdyż takie są moje wewnętrzne potrzeby, tęsknoty i odczucia) obydwa kraje na miarę moich możliwości. W Polsce promuję kulturę polską, jak również kulturę grecką, poprzez spotkania autorskie, poetyckie oraz poprzez przybliżenie kultury greckiej, w jej odsłonach. Jednym z przykładów mogą być ostatnie VII ciechanowskie Senioralia 2025, o tytule „Spotkanie z Kulturą Grecką”, wg mojego scenariusza. W Grecji zaś promuję literaturę polską, poprzez spotkania z poezją, czy wywiady, tłumaczone wiersze na język grecki. W sercu głęboko mam moją miłość dla tych dwóch światów, której wyrazem jest też tęsknota, pielęgnowanie wspaniałych tradycji i historia. Nie potrafię  wyrazić wszystkiego słowami, po prostu jest we mnie coś, co czuję każdą cząstką mojego ciała i zmysłów i nazwę to patriotyzmem. 
KB

Ewa Stangrodzka-Kozłowska – dziennikarz, przewodnik i pilot turystyczny:
- Dla mnie patriotyzm to także miłość i szacunek do języka ojczystego. Znam lepiej lub gorzej kilka języków, ale wśród nich nie ma takiego, który swoim bogactwem i różnorodnością pozwalałby na taką swobodę interpretacji i wyrażeń. Tak wiele zdrobnień, synonimów, antonimów, homonimów, tak wiele możliwości wyrażania myśli, opisywania obrazów, zdarzeń. Tymczasem obserwujemy zjawisko, szczególnie wśród młodzieży, że jednym (i to często niezbyt przyzwoitym słowem) zastępuje się tę różnorodność. A słów niecenzuralnych używa się jak przecinków. To tak jakby na grządce z kwiatami rosły chwasty. I chociaż te osoby mówią, że są patriotami, to nie dociera do nich to, że patriotyzm to także poszanowanie języka ojczystego.
KB