W sobotę 13 grudnia minęła kolejna rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Mimo że od tamtych wydarzeń upłynęło ponad 40 lat, to ciągle wiele spraw i ludzkich historii związanych ze stanem wojennym w dawnym województwie ciechanowskim jest na nowo odkrywanych, głównie za sprawą dokumentów, które co pewien czas trafiają do zbiorów archiwalnych i są udostępniane przez Archiwum IPN.
Jeden z takich dokumentów, który w całości opublikowałem w ostatnich „Studiach Mazowieckich”, pozwolił poszerzyć o cztery kolejne osoby listę internowanych z województwa ciechanowskiego. Tym samym akcja „Jodła”, o której pisałem na łamach TC kilka lat temu, została ostatecznie zamknięta i obejmuje 29 osób, czyli tyle, ile podawały oficjalne statystyki MSW z lat osiemdziesiątych, choć – przyznam – trudno było odnaleźć podstawę dla tych szacunków w teczkach internowanych czy w codziennych szyfrogramach wysyłanych z KWMO w Ciechanowie do MSW w Warszawie. Obecnie stało się już jasne skąd MSW czerpało dane, choć nie dla wszystkich z czterech nowo ustalonych internowanych, sprawa jest aż tak oczywista. Ale o tym piszę poniżej.
Zacznę od tego, że po roku od wprowadzenia stanu wojennego, a jak się wkrótce okazało w ostatnich miesiącach jego trwania, szefostwo MSW postanowiło wykorzystać nowy system komputerowy będący na wyposażeniu ministerstwa do przetworzenia danych o osobach internowanych z terenu całego kraju. Tak powstała komputerowa baza danych dotycząca prawie 9900 osób internowanych. W związku z przygotowaniami do sporządzenia tej bazy dyrektor Biura „C” MSW płk. Kazimierz Piotrowski w styczniu 1983 r. przesłał do wszystkich komendantów wojewódzkich tabulator dotyczący informacji o osobach internowanych z prośbą o ich aktualizację i ewentualne uzupełnienie. Po jego przeanalizowaniu okazało się, że do wykazu osób internowanych w województwie ciechanowskim należy dopisać siedem osób, w tym trzech mieszkańców Pułtuska, internowanych w okresie od maja do listopada 1982 r., o których już kiedyś pisałem (Sławomir Latek, Tadeusz Ochtabiński i Mirosław Telka). Cztery kolejne osoby z listy przesłanej do Warszawy przez ppłk. Ryszarda Leńskiego, ówczesnego naczelnika Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego KWMO w Ciechanowie, nie były do tej pory przez historyków uwzględniane (Roman Toporski, Bogusław Małecki, Marian Kołodyński, Piotr Duchna). Z tego właśnie wynika wyjątkowa wartość cytowanego dokumentu z 26 stycznia 1983 r.
Ciekawe jednak, że tylko dla jednej osoby z wymienionej czwórki udało się odnaleźć teczkę internowanego, a mianowicie dla Bogusława Małeckiego, który – co prawda – urodzony w Kobylej Łące koło Bieżunia, był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Remontowo-Montażowym „Naftoremont” w Płocku i tam tymczasowo mieszkał przy ulicy Rybaki. Był on dwukrotnie internowany w sierpniu i we wrześniu 1982 r., drugi raz na podstawie decyzji wydanej przez komendanta wojewódzkiego MO w Ciechanowie, ppłk. Stanisława Koebcke, i przebywał w Ośrodku Odosobnienia w Kwidzyniu do 23 października 1982 r. Dla kolejnego internowanego, czyli Romana Toporskiego, nie zachowała się jego teczka internowanego, natomiast zachował się nakaz jego internowania z 27 kwietnia 1982 r., wydany przez komendanta wojewódzkiego MO w Ciechanowie. Co ważne, Roman Toporski w ogóle nie był związany z województwem ciechanowskim, gdyż pochodził i pracował w Gdyni w Stoczni Remontowej „NAUTA”, a jedynie fakt jego zatrzymania na terenie województwa ciechanowskiego, kiedy na trasie Warszawa-Gdańsk, z dwiema innymi osobami, rozrzucał z samochodu ulotki, spowodował, że decyzję o jego internowaniu wydał tutejszy komendant wojewódzki. Na podstawie tej decyzji Roman Toporski został 28 kwietnia internowany, po czym 6 maja zwolniono go z internowania i zastosowano wobec niego areszt tymczasowy. Z kolei w wypadku Mariana Kołodyńskiego, zamieszkałego w Działdowie i zatrudnionego w tamtejszym Zakładzie Okręgowym Urządzeń Technicznych „TECHMOR”, nie tylko, że nie znamy jego teczki internowania, ale nawet decyzji o internowaniu, choć jego nazwisko pojawia się w materiałach SB wśród osób internowanych. Stąd wiemy, że został on internowany 26 września 1982 r., a zwolniony 12 października tego samego roku. Był on również umieszczony we wspomnianej bazie komputerowej MSW. To samo dotyczy Piotra Duchny z Działdowa, o którego internowanie wnioskował Wydział Kryminalny KWMO w Ciechanowie – jak czytamy w kartotece MSW – gdyż zamierzał on, wraz z innymi, uprowadzić samolot. I w jego wypadku materiał źródłowy jest niepełny i nie pozwala na jasne określenie jego sytuacji prawnej. Wiemy jedynie, że został on 16 września 1982 r. internowany (decyzja komendanta wojewódzkiego MO w Ciechanowie nie została odnaleziona), po czym 24 września zwolniono go z internowania i objęto aresztem tymczasowym na wniosek Prokuratury Rejonowej w Olsztynie.
Uwzględniając więc wszystkie zachowane i odnalezione dokumenty, lista internowanych z województwa ciechanowskiego w ramach akcji „Jodła”, a precyzyjniej – internowanych na podstawie decyzji komendanta wojewódzkiego MO w Ciechanowie, w okresie od grudnia 1981 r. do listopada 1982 r., przedstawia się następująco: Stanisław Adamczyk (Ciechanów), Jan Brzozowski (Ostaszewo), Lech Cechowski (Działdowo), Jan Cegiełka (Kuczbork), Piotr Duchna (Działdowo), Ireneusz Gallera (Ciechanów), Kazimierz Gogoliński (Nidzica/Działdowo), Krzysztof Graczyk (Szerominek), Ryszard Jałtuszewski (Działdowo), Jan Jędrzejewski (Ciechanów), Roman Kejza (Ciechanów), Marian Kołodyński (Działdowo), Stanisław Kudlicki (Seroki), Sławomir Latek (Pułtusk), Władysław Makowiecki (Chromakowo), Bogusław Małecki (Kobyla Łąka/Płock), Henryk Mierzwiński (Raciąż), Andrzej Nawrocki (Purzyce Rozwory), Tadeusz Ochtabiński (Pułtusk), Tadeusz Olszewski (Mława/Grudusk), Zbigniew Paradowski (Pułtusk), Franciszek Pogorzelski (Ciechanów), Bolesław Szerypo (Pułtusk), Mirosław Telka (Pułtusk), Roman Toporski (Gdynia), Mieczysław Węglewicz (Ciechanów), Sławomir Willenberg (Działdowo), Andrzej Wojdyło (Ciechanów) i Tadeusz Wojtaszek (Działdowo).
Komentarze obsługiwane przez CComment