Rok 1975 przyniósł w Polsce wiele zmian, a przede wszystkim pojawienie się na mapie administracyjnej kraju trzech nowych województw obejmujących tereny północnego Mazowsza – płockiego, ciechanowskiego i ostrołęckiego. Wraz z nowymi województwami przybyło też sporo nowych instytucji, a te, które już wcześniej funkcjonowały, otrzymały nowe, zaszczytne miano, wojewódzkich.

A gdy poszedł król na wojnę / grały jemu surmy zbrojne
grały jemu surmy złote / na zwycięstwo na na ochotę 
(M. Konopnicka)

Nieprzeliczone wypadki i przypadki tego świata czyniły go nieprzewidywalnym od zarania. Nasi przodkowie nigdy nie wiedzieli czy wchodząc do kniei znajdą upragniony spokój i krzewy pełne dzikich jagód, czy też natkną się na innego dzikusa z dzidą na ramieniu. Ktoś taki jawił im się zapewne - używając języka Tadeusza Konwickiego, jako zwierzoczłekoupiór. Tak rodził się stres, syndrom psychiczny, rozpoznany przez Kanadyjczyka Hansa Selye, już w naszej epoce, jako właściwy nam wszystkim. 

Zaprawdę powiadam wam, jegomości mężów wciąż ten świat w roków tysiąc po Bolka koronacyi.

Jednym z patronów roku 2025 – o czym przypomniał tydzień temu redaktor Marut w swoim cotygodniowym felietonie – jest Władysław Stanisław Reymont (1867-1925). W przeciwieństwie do Stefana Żeromskiego, o którego związkach z północnym Mazowszem pisałem na łamach TC kilka lat temu, a zwłaszcza o jego pobycie w dworze Cypryńskich w Szulmierzu latem 1887 r., o romantycznej wyprawie do Opinogóry, by złożyć hołd Zygmuntowi Krasińskiemu, o jego „romansowych” wizytach w Przedwojewie u Eleonory Dębińskiej i u Heleny Radziszewskiej w Mławie, a także o pobytach autora „Przedwiośnia” w Wólce Mławskiej, gdzie dożywała swych dni jego przybrana matka, Antonina Żeromska, zmarła 14 października 1920 r., i gdzie do dziś znajduje się jej grób, to o  śladach pobytu Reymonta w naszym regionie prawie w ogóle nie słychać.

Mamy czas „pomiędzy”... Chodzi o pierwsze dni stycznia, które są przedłużeniem świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Już przemknęło nam kilka dni nowego roku, a my jeszcze tkwimy w starym i odważnie odgrzewamy potrawy wigilijno-świąteczne. Z jednej strony nagle przypomina nam się nie załatwiona przed 31 grudnia sprawa, a z drugiej zaliczamy pierwsze wpadki dotyczące noworocznych postanowień. Spróbujmy zatem choć trochę uporządkować ten przełom, luknąć jeszcze raz na miniony rok i przyjrzeć się dokładniej aktualnemu - 2025. Kto będzie naszym patronem, komu powierzyć nasze myśli, uczynki i emocje, do kogo się upodabniać, z kim się utożsamiać?